หลับตื้น หลับลึก หลับฝัน คืออะไร ? กลไกการนอนหลับที่คุณอาจยังไม่รู้

😴หลับตื้น หลับลึก หลับฝัน คืออะไร ?
กลไกการนอนหลับที่คุณอาจยังไม่รู้

💬💬มีคำถามมากมาย ที่หมอเคยถูกถาม💬💬
💛ฝันเยอะๆถือว่าหลับลึกหรือหลับตื้น?
💛นาฬิกา smart watch บอกการหลับลึก-ตื้น เชื่อได้มั้ย?

🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼🌼
#การนอนหลับในคนปกติ #วัยผู้ใหญ่👇

ก่อนอื่นเราต้องทราบก่อนว่า ในหนึ่งคืนที่เรานอนหลับ เรามีระยะการนอนหลับ เป็นโครงสร้างที่ชัดเจน #ตามคลื่นสมอง เป็นวงรอบการนอน หรือ sleep cycle ประมาณ 4-6 วงรอบในคนปกติ รอบละ 90-120นาที

ใน1วงรอบของการนอน ประกอบด้วย ระยะการนอนหลับ ได้แก่ ...

💚 #ระยะการหลับที่ตาไม่กระตุก💚
หรือ non-rapid eye movement stage
ในระยะนี้เมื่อเราหลับตา และเข้าสู่การหลับ ภายลูกตา 👀 จะมีการส่ายไป-มา อย่างช้าๆ และคลื่นสมองจะมีความเร็วที่ช้าลงจากขณะตื่น ประกอบไปด้วย...

👉 #ระยะหลับตื้น
-เป็นการหลับที่ถูกปลุกให้ตื่นได้ง่าย จะรู้สึกเหมือนการหลับที่ไม่สนิทมาก
-มีการพักผ่อนของสมองแต่ไม่เท่าการหลับลึก

👉 #ระยะหลับลึก
- เป็นการหลับที่ลึก ถูกปลุกได้โดยยาก คลื่นสมองช้า
- มีความสำคัญ เพราะมีการสร้างฮอร์โมนการเติบโต และซ่อมแซมร่างกาย (growth hormone) 😘
- เป็นช่วงเวลาที่สมองได้พักผ่อน เหมือนได้ชาร์ตแบตเต็มที่ 😁
- เป็นช่วงที่มีการพัฒนาความทรงจำ เก็บบันทึกความทรงจำใหม่
- มีปริมาณมากในครึ่งคืนแรก และลดลงในวงจรการนอนครึ่งคืนหลัง
- เกิดความฝันขึ้นได้ แต่มักเป็นเรื่องที่ไม่ซับซ้อน ไม่แฟนตาซี และมักจำฝันไม่ได้

🤍🤍🤍🤍🤍🤍🤍🤍🤍🤍

💚 #ระยะการหลับที่ตากระตุก💚
Rapid eye movement stage หรือเรียกว่า
👉 #ระยะหลับฝัน (REM)
- ระยะการหลับนี้ เป็นระยะที่สมองทำงานมาก มีทำงานของคลื่นสมองค่อนข้างไว คล้ายช่วงตื่น
- ระยะนี้ ขณะที่เราหลับตา จะมีการกระตุก ส่ายไปมาของดวงตาอย่างรวดเร็ว
- #มีความฝันเกิดขึ้น มักเป็นความฝันเหลือเชื่อ แฟนตาซี และมักจดจำได้
- มีจุดเด่นคือ...ในระยะนี้ สมองจะสั่งการให้กล้ามเนื้อทั้งร่างกายเกิดการอ่อนแรงลง ยกเว้นกระบังลมในการหายใจ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการขยับแขน-ขา เตะต่อย ตามความฝัน
- กล้ามเนื้ออ่อนแรงลง รวมถึงกล้ามเนื้อคอหอย และโคนลิ้น ทำให้ระยะนี้ เกิดการกรน หรือหยุดหายใจได้ค่อนข้างมาก
- ระยะนี้มีการเปลี่ยนแปลงของร่างกายที่มีไม่คงที่ เช่น หัวใจเต้นเร็วบ้าง-ช้าบ้าง ผู้ชายมีอวัยวะเพศแข็งตัว
- ความตื้น-ลึก ของระยะนี้ ค่อนข้างตื้นปลุกได้ง่าย
- แต่เป็น #ระยะที่มีประโยชน์ เพราะสมองในระยะนี้ เกิดการ #จัดระเบียบความทรงจำ #เชื่อมโยงความทรงจำในสมอง
- ดังนั้น #ความฝันมีประโยชน์ต่อการพัฒนาสมอง

😊😊😊😊😊😊☺☺☺☺

คราวนี้พอรู้จักระยะการนอนแล้ว ในรอบหนึ่ง จะมีการระยะการนอนหลับ ได้แก่
💚💚หลับตื้น--》หลับลึก --》หลับฝัน💚💚
และทั้งคืนจะมีแบบนี้ 4-6 วงรอบ (ในคนทั่วไป)

💥💥สิ่งที่น่าสนใจ กลไกธรรมชาติปกติ...💥💥
- ระยะหลับลึกๆจะเกิดขึ้นมากในวงจรแรกที่เริ่มนอน ในวงจรต่อๆมา จะหลับลึกสั้นลง
- ตรงข้ามกัน ระยะหลับฝัน จะสั้นในวงจรแรกๆ และยาวขึ้นในวงจรถัดๆมา เป็นคำอธิบายที่เรามักจะฝันเยอะในครึ่งคืนหลัง และผู้ชายมีอวัยวะเพศแข็งตัวช่วงเช้ามืด และมีการกรนมากในครึ่งคืนหลัง

🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿
*วงจรที่หมออธิบาย เป็นวงจรของผู้ใหญ่ทั่วไปที่ไม่มีโรค มีการนอนเป็นปกติ
แต่วงจรนี้จะเปลี่ยนแปลงไปขึ้นกับ...
👉อายุ : อายุมากขึ้น😫ระยะการหลับลึกลดลง หลับตื้นมากขึ้น
👉โรคต่างๆที่เกิดขึ้นขณะนอนหลับ เช่น โรคหยุดหายใจขณะหลับ มีระยะหลับลึก และหลับฝันลดลง ทำให้มีอาการง่วงนอน
👉ยา เช่น ยานอนหลับ หรือยาคลายเครียด (ส่วนใหญ่) ถึงแม้ทำให้นอนหลับง่ายขึ้น ยาวนานแต่ทำให้ระยะการหลับตื้นมากขึ้น หลับลึกลดลง
👉ปัจจัยอื่นๆ

🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿

สรุป #ตอบคำถาม
Q : ฝันเยอะๆดีหรือไม่ ?
A : ระยะหลับฝัน ถือว่าเป็นช่วงเวลาการหลับที่ไม่ลึก แต่เป็นการหลับที่มีคุณภาพครับ เพราะสมองมีการพัฒนา และเชื่อมโยงความทรงจำ ทำให้เรียนรู้สิ่งต่างๆได้ดีขึ้น

Q : นาฬิกา SMART WATCH ในการดูระยะการนอนหลับตื้น-ลึก (light-deep sleep) เชื่อถื่อได้หรือไม่ ?
A : เชื่อถือไม่ได้ครับ เพราะระยะการนอนหลับ ตรวจวัดได้จาก #คลื่นไฟฟ้าสมอง ร่วมกับ #การเคลื่อนไหวของดวงตา และ #แรงตึงของกล้ามเนื้อ ซึ่งจะสามารถวิเคราะห์ได้จากการตรวจการนอนหลับเท่านั้น (มีการศึกษาแล้วว่าไม่มีความน่าเชื่อถือจริง)

หมอไมท์ นพ.ชาญสิริ เสกสรรค์วิริยะ
โสต ศอ นาสิกแพทย์
แพทย์ประจำบ้านต่อยอด สาขาโสต ศอ นาสิกวิทยาการนอนหลับ