ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ภัยร้ายที่มาพร้อมเสียงกรน
ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ภัยร้ายที่มาพร้อมเสียงกรน
นพ.ชาญสิริ
เสกสรรค์วิริยะ
โสต
ศอ นาสิกแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญอนุสาขาเวชศาสตร์การนอนหลับ
รพ.สมิติเวช
ธนบุรี
อาการกรน
เป็นอาการที่เกิดขึ้นได้ในคนทั่วไป หลายท่านอาจคิดว่าเป็นเรื่องปกติหรือน่าขัน
แต่อาการกรนอาจมาพร้อมกับภัยร้าย นั่นคือ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
"ภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น" หรือทางการแพทย์เรียกว่า Obstructive
Sleep Apnea (OSA) เป็นภาวะที่เกิดการหยุดหายใจหรือหายใจแผ่วเป็นช่วงๆในขณะที่เราหลับ
ü
ในคนปกติ ขณะหลับ
กล้ามเนื้อรอบคอหอยและโคนลิ้นจะหย่อนตัวลงและปิดทางเดินหายใจได้เล็กน้อย
การหายใจในช่วงนอนหลับจะยังคงเป็นปกติ อาจมีการหยุดหายใจหรือหายใจแผ่วได้เฉลี่ย
"ไม่เกิน 5 ครั้งต่อชม."
ü
แต่บางคนที่มีโครงสร้างบางอย่าง อาจทำให้เกิดการตีบแคบเกิดขึ้น เช่น อายุมากขึ้น
มีเพดานอ่อนหรือลิ้นไก่หย่อนยาน ภาวะอ้วน หรือโครงสร้างใบหน้าที่มีคางเล็กหรือคางสั้น
ทำให้ลิ้นตกขณะนอนหลับมากขึ้น ทำให้ทางเดินหายใจบริเวณคอหอย
เกิดการตีบแคบง่ายขึ้นขณะหลับ เกิดการหยุดหายใจ หรือหายใจแผ่วเป็นช่วงๆได้
ซึ่งเป็นผลเสียต่อร่างกายในระยะสั้นและระยะยาว
หากปล่อยทิ้งไว้ ไม่รักษา ?
o
ระยะสั้น : การหยุดหายใจเป็นช่วงๆขณะนอนหลับ
ทำให้ร่างกายเกิดการตื่นตัวเรื่อยๆขณะนอนหลับ ทำให้การนอนไม่มีคุณภาพ หลับไม่ลึก
เกิดความง่วงระหว่างวัน ความจำไม่ดี สมองไม่ปลอดโปร่ง
หงุดหงิดง่าย อารมณ์แปรปรวน ปวดหัวช่วงเช้า
o
ระยะยาว : เมื่อมีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
จะทำให้หัวใจและปอดทำงานหนักขึ้น มีภาวะความดันโลหิตสูงได้ในอนาคต หรือควบคุมความดันโลหิตได้ยากขึ้น
เพิ่มความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคหลอดเลือดสมองตีบ หัวใจเต้นผิดจังหวะ และภาวะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
เป็นต้น
เมื่อไหร่ถึงควรสงสัยโรคนี้
เรามักสงสัยภาวะนี้ในคนที่ปัจจัยเสี่ยงหรืออาการสำคัญ
ได้แก่ (รวมกันอย่างน้อย
3 ข้อขึ้นไป)
§ มีอาการกรนดัง
§ มีความง่วงในระหว่างวัน ต้องผล็อยหลับบ่อยๆ
ถึงแม้มีชม.การนอนที่เพียงพอ 7-8 ชม.
§ มีคนเห็นว่ามีหยุดหายใจเป็นช่วงๆขณะหลับ
§ มีภาวะความดันโลหิตสูง
§ มีภาวะอ้วน
§ อายุมากกว่า 50 ปี
§ ความยาวเส้นรอบคอ มากกว่า 40 ซม.
§ เพศชาย
การวินิจฉัยโรค
ปัจจุบันการตรวจวินิจฉัยภาวะนี้ ใช้เครื่องมือที่เป็นมาตรฐานและมีความแม่นยำสูง คือ "การตรวจการนอนหลับ" หรือ sleep test
ü ปัจจุบันมีหลายประเภท ได้แก่ การตรวจการนอนหลับเต็มรูปแบบ
(ค้างคืนที่รพ.) หรือ การตรวจการตรวจการนอนหลับโดยมีอุปกรณ์ไปติดที่บ้าน
(Home
sleep apnea test)
ü
โดยจะเป็นการตรวจเพื่อวิเคราะห์คุณภาพการนอนหลับอย่างละเอียด
ได้แก่ ระดับความลึก-ตื้นของการหลับ ระบบการหายใจขณะนอนหลับ การตื่นตัวของสมอง
และการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติขณะหลับ เพื่อยืนยันว่ามีการหายใจที่ผิดปกติขณะนอนหลับจริงหรือไม่
ü วินิจฉัยภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
เมื่อตรวจพบ ค่า "ดัชนีการหยุดหายใจและหายใจแผ่ว" (Apnea-hypopnea
index) มีจำนวนมากกว่าหรือเท่ากับ
5 ครั้งต่อชม.
การรักษา
Ø เครื่องอัดอากาศแรงดันบวก (Positive airway
pressure
หรือ CPAP)
เป็นอุปกรณ์สร้างแรงดันบวก
โดยสวมเป็นหน้ากากใส่ขณะนอนหลับ เครื่องนี้จะช่วยสร้างแรงดัน
เข้าไปถ่ายขยายจุดที่มีการตีบแคบบริเวณคอหอยให้กว้างขึ้น ทำให้การหายใจไม่มีการติดขัดขณะหลับ
Ø
การผ่าตัดแก้ไข
ในกรณีที่ตรวจพบว่ามีภาวะหยุดหายใจขณะหลับที่ไม่รุนแรง
หรือทนแรงดันจากการใช้เครื่องอัดอากาศไม่ได้ ซึ่งการผ่าตัดจะต้องแก้ไขไปตามตำแหน่งที่สงสัยว่าเกิดการตีบแคบขณะหลับ
เช่น ผ่าตัดต่อมทอนซิล ผ่าตัดแก้ไขลิ้นไก่หรือเพดานอ่อนที่หย่อนยาน
ผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นจมูกที่คดเอียง หรือการใช้คลื่นวิทยุจี้เพื่อลดขนาดเยื่อบุจมูกที่บวมจากภูมิแพ้
เป็นต้น
Ø อุปกรณ์ทันตกรรม (Oral appliance)
เป็นอุปกรณ์ที่ใส่ในช่องปากขณะนอนหลับ
ซึ่งต้องปรึกษาทันตแพทย์ จุดประสงค์เพื่อทำให้ลิ้นไม่ตกขณะหลับ และโครงสร้างคอหอยตีบแคบลดลงขณะหลับ
Ø การรักษาอื่นๆ
o
การลดน้ำหนัก และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
o
การนอนตะแคง อาจช่วยลดอาการนอนกรน หรือการหยุดหายใจได้ในคนบางกลุ่ม
ปฏิบัติได้ยาก และในระยะยาว ยังไม่มีการศึกษาว่ามีเกิดประโยชน์ในการรักษาที่ชัดเจน
o
การรักษาโรคร่วมโดยการใช้ยา เช่น
ยาพ่นจมูกสเตียรอยด์เพื่อรักษาโรคภูมิแพ้
หากท่านมีอาการที่สงสัยภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
ควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านการนอนหลับ เพื่อการประเมินเบื้องต้น และพิจารณาส่งตรวจการนอนหลับ
(Sleep test) ต่อไป
Comments
Post a Comment